Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы– ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата. Тудың сабының тұсында тік жолақ түрінде ұлттық өрнек нақышталған. Күн, оның шұғыласы, қыран және ұлттық өрнек бейнесі алтын түстес. Тудың ені мен ұзындығының арақатынасы – 1:2
Оның авторы – белгілі суретші Шәкен Ниязбеков.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк Елтаңбасы
1992 жылдың 4 маусымы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының туған күні ретінде халықтың тарихы мен жадында мәңгі қалады.
Егемен Қазақстанның бүгінгі Елтаңбасы – екі атақты сәулетші Жандарбек Мәлібеков пен Шота Уәлихановтың орасан еңбегінің, шығармашылық ізденістерінің жемісі. бұл жарыста жеңіске жету оңай болған жоқ. Ақтық байқауға 245 жоба мен болашақ Елтаңбаның 67 суреттемесі ғана қатысқанын еске түсірсек те жеткілікті.
Елтаңба шеңбер түрінде. Дүниеде ең мінсіз пішін - шардың пішіні. Ал шеңберді осы кемелдікке ең жақын элемент ретінде көшпенділер ерекше бағалайды. Дөңгелек геральдика элементі ретінде барлық жерде қолданылады, бірақ шығыс көшпенділері арасында ерекше құрмет пен құрметке ие. Бұл өмірдің, мәңгіліктің символы.
Елтаңбамыздың негізгі идеясын бойына сіңірген орталық элемент – шаңырақ – киіз үй күмбезінің дөңгелек төбесі. Шаңырақ – отбасы берекесінің, татулықтың, тыныштықтың символы. Шебер, әсерлі және әдемі бейнеленген тундық – киіз үйдің шарықтау шегі, көгілдір, бейбіт аспанға қарсы жарқыраған күнді елестетеді. Елтаңбаның көгілдір кеңістігінің бойымен ортасынан біркелкі жайылған күмбезді сырықтар – уықтар өмір мен жылу көзі – күн сәулесіне ұқсайды. Авторлар кереге – киіз үйдің сырғымалы тор іргетасын бейнелеу мәселесін шеше білген. Айқыш тәріздес, үштік, шаңырақты күлдіреуіштер үш жүздің бірлігін білдіріп, оның беріктігін қамтамасыз етеді. Сонымен, геральдика тілімен авторлар қазақтың бейбітсүйгіш табиғатын көрсетеді. Олар республиканың барлық халықтарын ортақ шаңырақ астында біздің ортақ үйіміз – Қазақстанның қуатты, қуатты тірек құрылымдары болуға ұмтылуға шақырады.
Елтаңбаның композициялық құрылымының келесі құрамдас бөлігі – жарты ай мүйізді алтын қанатты, фантастикалық аттар – тұлпарлар. Мемлекеттік рәміздердегі арқамақ бейнесінің тарихы ұзақ болғанымен, авторлардың бұл нұсқасы қабылданғанға дейін үлкен пікірталас пен дау тудырды. Геральдистер тілінде жылқылардың сұлбасы терең мағына мен мазмұнды білдіреді. Оның мағынасы: арыстанның қорықпайтындығы, сұңқардың көрегендігі, өгіздің дене күші мен күші, киіктің жылдамдығы, жылдамдығы мен пластикасы, түлкінің жаумен күресудегі айлакерлігі мен тапқырлығы. Жылқылардың алтын қанаттары да астық талдарына, алтын масақтарға, т.б. еңбектің, молшылықтың және материалдық әл-ауқаттың белгісі.
Елтаңбаның ортасында бес бұрышты жұлдыз орналасқан. Жобада жарты ай мен үш кішкентай жұлдыз сонда орналасқан. талқылау барысында сегіз бұрышты, жеті бұрышты, бес бұрышты жұлдыздардың нұсқалары ұсынылды. Біз соңғысына тоқтадық. Бес континенттің өкілдері үшін жүрегіміз бен құшағымыз ашық.
Елтаңбаның түстері екі негізгі түстен – алтын және көк түстен тұрады. Біріншісі біздің халықтарымыздың жарқын, айқын болашағына сәйкес келеді. Көгілдір аспан әлем халықтарының бәріне бірдей. Елтаңбамыздағы оның түсі Қазақстанның жер шарының барлық халықтарымен бейбітшілікке, келісімге, достық пен бірлікке ұмтылысын білдіреді.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұранының мәтіні
Сөздері Жұмекен Нәжімеденов, Нұрсұлтан Назарбаев
Музыкасы Шәмші Қалдаяқов
Алтын күн аспаны,
Алтын дән даласы,
Ерліктің дастаны,
Еліме қарашы!
Ежелден ер деген,
Даңкымыз шықты ғой.
Намысын бермеген,
Қазағым мықты ғой!
Қайырмасы:
Менің елім, менің елім,
Гүлің болып егілемін,
Жырың болып төгілемін, елім!
Туған жерім менің - Қазақстаным!
Ұрпаққа жол ашқан,
Кең байтақ жерім бар.
Бірлігі жарасқан,
Тәуелсіз елім бар.
Қарсы алған уақытты,
Мәңгілік досындай.
Біздің ел бақытты,
Біздің ел осындай!
Қайырмасы:
Менің елім, менің елім,
Гүлің болып егілемін,
Жырың болып төгілемін, елім!
Туған жерім менің - Қазақстаным!